นวดไทยแบบราชสำนัก

ประวัติการนวดไทยแบบราชสำนัก

ศาสตราจารย์ นายแพทย์อวย เกตุสิงห์ ผู้ก่อตั้งโรงเรียนอายุรเวทวิทยาลัย ได้ตระหนักถึงภูมิปัญญาของแพทย์แผนไทยโดยเฉพาะการนวดไทยแบบราชสำนัก จึงได้จัดหลักสูตรการนวดไทยแบบราชสำนัก เข้าเป็นวิชาเอกวิชาหนึ่งในหลักสูตรแพทย์อายุรเวท โดยท่านได้เชิญอาจารย์หมอณรงค์สักข์ บุญรัตนหิรัญ ซึ่งเป็นปรมาจารย์ทางด้านการนวดไทยแบบราชสำนัก มาถ่ายทอดวิชานี้ให้ชนรุ่นหลังด้วยอุดมการณ์อันแน่วแน่ เพื่อบำบัดรักษาโรคแบบไทย ซึ่งเป็นภูมิปัญญา อันประเสริฐ ให้ดำรงคงอยู่เป็นเอกลักษณ์ในสังคมไทยสืบต่อไป

การนวดแบบราชสำนัก ได้รับการถ่ายทอดมาจากหมออิน  เดชพันธ์ ซึ่งท่านได้สมญานามว่า หมออินทร์เทวดา เนื่องจากท่านเป็นผู้อัจฉริยะในการนวด ไม่ว่าท่านจะลงมือนวดรักษาโรคผู้ใดมักจะหายทุกรายได้อย่างง่ายดาย เหมือนเทวดามาปัดเป่า ท่านเคยถวายการนวดในพระราชสำนัก ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

อาจารย์ณรงค์สักข์  บุญรัตนหิรัญ ได้เขียนไว้ในบทคารวะต่อครูอาจารย์ของท่านว่า    

“ว่าด้วยเรื่องระเบียบการนวดในราชสำนัก” ข้าพเจ้าได้เรียนมาจาก

ท่านอาจารย์นายแพทย์กรุด (ลูกศิษย์หลวงวาโย)

ท่านอาจารย์หมอชิต  เดชพันธ์ (บุตรคนเล็กของหมออินทร์เทวดา)

ท่านอาจารย์หลวงราชรักษา(แพทย์ในราชสำนัก)

“เรื่องสัญญาณ 5 และมาตราส่วนองศา” ข้าพเจ้าขอระลึกถึงบรมครูมวยไทยและบรมครูดาบไทย ทำให้ข้าพเจ้านำมาดัดแปลง เป็นหลักวิชาในการกำหนดตรวจ องศากระดูก และโรคที่เกิดขึ้นตลอดจนถึงลีลาท่านวดใน “การรักษาโรค”  ดังนั้นการนวดไทยแบบราชสำนักจึงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

1. หมอนวดไทยแบบราชสำนัก ต้องมีกิริยา มารยาทเรียบร้อย เดินเข่าเข้าหาผู้ป่วย ไม่หายใจรดผู้ป่วยขณะทำการนวด จึงต้องหันหน้าตรงไม่ก้มหน้า จนหายใจรดผู้ป่วย

2. หมอนวดไทยแบบราชสำนัก จะไม่เริ่มนวดฝ่าเท้า แต่จะเริ่มนวดตั้งแต่ใต้เข่าลงมาหาข้อเท้า

3. หมอนวดไทยแบบราชสำนักจะใช้เฉพาะมือ คือ นิ้วหัวแม่มือ ปลายนิ้วอื่นๆ และอุ้งมือในการนวดเท่านั้น ผสมกับท่าทาง องศาการนวดเท่านั้น

4. หมอนวดไทยแบบราชสำนัก ทำการนวดผู้ป่วยซึ่งอยู่ในท่านั่ง ท่านอนหงายหรือนอนตะแคงเท่านั้นไม่ให้ผู้ป่วยนอนคว่ำ

5. หมอนวดไทยแบบราชสำนัก ไม่มีการดัดข้อหรือส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย ด้วยกำลังที่รุนแรง ไม่มีการนวดโดยใช้เท้า เข่า หรือข้อศอกฯลฯ และใช้หลักวิชาในการวินิจฉัยและรักษาโรค

6. หมอนวดไทยแบบราชสำนัก ต้องมีความรู้ทางกายภาคศาสตร์ สรีรศาสตร์ และพยาธิวิทยา เพราะการนวดแบบราชสำนัก ต้องการให้เกิดผลต่ออวัยวะ และเนื้อเยื่อที่อยู่ลึกๆ โดยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและเพิ่มการทำงานของเส้นประสาท

ท่านอาจารย์หมอณรงค์สักข์  บุญรัตนหิรัญ ได้รับการถ่ายทอดวิชาจากท่านอาจารย์หมอชิต  เดชพันธ์  เป็นเวลาประมาณ 10 ปี ลักษณะการถ่ายทอดเป็นแบบใกล้ชิด เรียนตัวต่อตัวที่บ้านท่านอาจารย์ ได้รู้เห็นวิธีการรักษา ได้สัมผัสสคนไข้ เรียกได้ว่าท่านได้รับการสืบทอดวิชาการทั้งหมดแทนท่านอาจารย์หมอชิต  เดชพันธ์อย่างแท้จริง

ข้อมูลอ้างอิง:  หัตถเวชกรรมแผนไทย(นวดแบบราชสำนัก) มูลนิธิฟื้นฟูส่งเสริมการแพทย์ไทยเดิมฯ โรงเรียนอายุรเวช